ما از منافق زیاد صحبت می كنیم اما آیا می توان منافق واقعی را شناخت؟ آن كسی كه از اول بیعت نكرده و حكومت را قبول نكرده منافق نیست. او صریح است و شناخته شده است. منافق را نمی توان به این راحتی شناخت . او سنگ انقلاب را به سینه می زند و خود را از هر انقلابی، انقلابی تر و از هر مقدسی، مقدس تر نشان می دهد. خودش را خدمتگزار و روحانی نشان می دهد در یك اداره ده ها نفر را فریفته خود می كند و آن وقت در جای حساس مملكت یك نیش می زند. او می كوشد اداره را در اختیار بگیرد و بعد شروع می كند به حذف تدریجی افراد خوب و خدمتگزار و جلب افراد بد، و كم كم می بینید كه مملكت از داخل، خراب و بی محتوا شده است و دیگر نه روحانی را قبول دارند و نه دین را . بنابراین بدانید كه شناخت شیطنت و شیاطین كاری مشكل است و فقط كسانی می توانند آنها را بشناسند كه جدا به دین خدا پناه ببرند و خود را به خدا بسپارند و دعا كنند كه خدایا در این خط زندگی كه برایم معین شده گرفتار شیطان و شیطنت نشوم و فریب آنها را نخورم. باید توجه داشت كه شیاطین از نقاط تاریك فكر ما استفاده می كنند و از مسیرهایی وارد می شوند كه ما نمی شناسیم. البته می دانیم كه دین خوب است، پس متدین می شویم ، می دانیم قرآن خوب است و آن شیاطین هم می گویند دین و قرآن خوب است . اما به جائی می رسیم كه ما نمی دانیم حرف حق را از شیطان قبول كنیم یا نه .آیا حرف های درستی كه شیطان می گوید حق است یا باطل؟ بله شیطان صدها كلمه حق به كار می برد تا بالاخره یك باطل را در آن بگنجاند بدون این كه كسی متوجه شود سرش كلاه رفته . باید بدانیم كه حرف حق از زبان دشمنان هم باطل است و دام و دانه مایه فریب است . ببینید استثمارگران در طول تاریخ چه كرده اند. تمام غارت ها و فریب ها توسط آنها بوده است . استثمارگران همان شیاطین هستند كه ملت ها را گول  می زنند و آنها را فریفته خود می كنند . مردم هم وقتی فریب خوردند انبیاء را كنار میزنند امام ها و اولیاء خدا را و دین و قرآن را كنار می گذارند و تمام اختیارات خود را دست دشمنان می دهند . آنها هم با شیرینی و شكلاتی، شكم مردم را سیر می كنند و منافع آنها را غارت می كنند . ما اگر بخواهیم این آیه شریفه مِن شر غاسق اذا وقب را درست بشكافیم و عملا آن را پیاده كنیم و توضیح دهیم كه استثمار در طول تاریخ چه كرده و چه خواهد كرد كتاب ها باید در تفسیر این سوره بنویسیم . همین قدر بدانید كه انسان های پاك و خوش نیت چون فطرتشان پاك است و با ظلم و گناه مخالف هستند، زود گول می خورند. همه را مثل خودشان حساب   می كنند و شیاطین از همین ساده بودن و سالم بودن افراد سوء استفاده می كنند و ناگاه می بینیم سرمان كلاه رفته و دین و عقل و معرفتمان غارت شده است . (تفسیر سوره فلق)